Funksionet regaliane të Shtetit

Etimologjia e termit regalian vjen prej latinishtes regalis, që do të thotë i mbretit, që i përket mbretit. Si mbiemër ai përcakton atë që lidhet me sovranitetin, kompetencë eskluzive e Shtetit. Ai përdoret gjithashtu si mbiemër në shprehjet “funksionet regaliane”, “të drejtat regaliane”, “pushtetet regaliane”.

Quhen funksione ose të drejta regaliane ato që i përkasin eskluzivisht mbretit, sovranit ose Shtetit dhe që nuk mund të bëhen objekt i delegimit. Konstitucionalistët quajnë “funksione regaliane të Shtetit” funksionet e mëdha të Shtetit, që bazojnë edhe vetë ekzistencën e Shtetit. Prej analizës së konceptit të sovranitetit lindin funksionet regaliane.

Lista e të drejtave regaliane mund të ndryshojë sipas sistemeve ose rrymave të mendimit politik:

  • Bërja e ligjeve,
  • Emetimi i monedhës (prej Bankës Qëndrore),
  • Ngritja e ushtrisë, shpallja e luftës, nënshkrimi i paqes,
  • Sigurimi i doganave
  • Mbledhja e taksave,
  • Bërja e drejtësisë,
  • Dhënia e faljeve,
  • Realizimi i infrastrukturës publike, etj

Nocioni i “sigurisë” është në qëndër të prerogativave të funksioneve regaliane, funksioni i parë i Shtetit, që garanton kushtet e jetës në shoqëri.

Liberalët kanë një vision më kufizues të funksioneve regaliane të Shtetit:

  • Siguria e jashtëme (diplomacia dhe mbrojtja e territorit),
  • Siguria e brëndëshme dhe mbajtja e rendit publik,
  • Përcaktimi i së drejtës dhe drejtësia,
  • Sovraniteti ekonomik dhe financiar (emetimi i monedhës)

Zakonisht ministri regaliane konsiderohen ministria e Mbrojtjes, e Punëve të Jashtëme, e Drejtësisë, e Financave dhe ajo e Brëndëshme.

Vendet e BE që përdorin monedhën euro të drejtën e emetimit të monedhës dhe të rentës së emetimit e kanë transferuar tek Banka Qëndrore Europiane në përputhje me nenin 104 të Traktatit të Maastricht dhe nenin 123 të Traktatit të Lisbonës

Thënie për Shtetin

  • Një burrë shteti është një politikan që e vë vehten në shërbim të kombit. Një politikan është një burrë shteti që vë kombin e tij në shërbim të tij.
    - Georges Pompidou
  • Në politikë duhet të ndjekësh gjithmonë rrugën e drejtë, sepse je i sigurt që nuk takon kurrë asnjëri
    - Otto von Bismarck
  • Politika e vërtetë është si dashuria e vërtetë. Ajo fshihet.
    - Jean Cocteau
  • Një politikan mendon për zgjedhjet e ardhshme, një shtetar mendon për gjeneratën e ardhshme
    - Alcide de Gasperi
  • Europa është një Shtet i përbërë prej shumë provincash
    - Montesquieu
  • Duhet të dëgjojmë shumë dhe të flasim pak për të berë mirë qeverisjen e Shtetit
    - Cardinal de Richelieu
  • Një shtet qeveriset më mirë nga një njëri i shkëlqyer se sa nga një ligj i shkëlqyer.
    - Aristotele
  • Historia e lirisë, është historia e kufijve të pushtetit të Shtetit
    - Woodrow Wilson
  • Shteti. cilido që të jetë, është funksionari i shoqërisë.
    - Charles Maurras
  • Një burrë shteti i talentuar duhet të ketë dy cilësi të nevojshme: kujdesin dhe pakujdesinë.
    - Ruggiero Bonghi