Si zgjidhen deputetët europian?

Parlamenti evropian

Që nga viti 1979, deputetët e PE zgjidhen çdo pesë vjet me votim universal të drejtpërdrejtë. Traktati i Lisbonës parashikon kalimin në një procedure uniforme ku zbatohen parimet e përbashkëta te shteteve anetare për zgjedhjen e anëtarëve të parlamentit (neni 223 TFEU). Por deri më sot, është ende legjislacioni kombëtar i secilit Shtet Anëtar që përcakton procedurat e votimit, zonat elektorale, kushtet e legjitimitetit dhe rregullat per zgjidhjen e mosmarrëveshjeve zgjedhore .

Zgjedhjet zhvillohen:

– në një zonë zgjedhore të vetme kombëtar në shumicën e vendeve;

– në kontekstin e zonave zgjedhore rajonale në Belgjikë, Itali  Mbretëria e Bashkuar, Irlanda, apo ndërrajonale në Francë ;

– sipas një sistemi të përzier, në Gjermani , ku aplikantët mund të paraqiten në nivelin e një ose më shumë rajoneve (Länder), ose në nivel kombëtar.

Megjithatë rregulla të përbashkëta zbatohen kudo: parimi i përfaqësimit proporcional, votimi  universal i drejtpërdrejtë, i lirë dhe i fshehtë, e drejta e votes në 18 vjet ( 16 vjet në Austri ), barazinë midis grave dhe burrave , një votim të fshehtë. Në Belgjikë, Greqi dhe Luksemburg, votimi është i detyrueshëm.

Gjithashtu, mandati i Parlamentit Evropian nuk pajtohet me asnjë funksion tjetër në institucionet evropiane. Një Deputet nuk mund të jetë anëtar i qeverisë kombëtare ose anëtar i një parlamenti kombëtar.

Në zgjedhjet e mëparshme europiane (ato të 4 deri 7 qershor 2009), Traktati i Lisbonës nuk ishte hyrë ende në fuqi. Gjithashtu, për legjislaturën e 7 që tani përfundon, Parlamenti Evropian ishte i përbërë prej 766 anëtarë që nga hyrja në BE të Kroacisë. Parlamenti i ardhshëm është i përbërë nga 751 anëtarë, sipas Traktatit të Lisbonës. Dymbëdhjetë vende duhet të humbasin një vend, Gjermania humbet tre.

Në Francë, ligji i 11 prill 2003 ka ndryshuar mënyrën e zgjedhjeve evropiane. Ajo tani është e organizuar në tetë zona elektorale ndër-rajonale dhe jo brenda një zone elektorale të vetëm kombëtare. Vendet janë të shpërndara nëpër tetë zonat në përpjesëtim me popullsinë e tyre. Deputetët francezë zgjidhen nga lista e përfaqësimit proporcional në një raund. Prandaj, votuesit zgjedhin një listë që ata nuk mund të hiqni një emër, ose të ndryshojë rendin. Listat që marrin më pak se 5 % të votave nuk kanë të drejtë për ndarjen e mandateve.

Zgjedhja e deputetëve në Parlamentin evropian të majit 2014 janë të parat që organizohen sipas traktatit të Lisbonës. Ky kufizon në 751 numrin e antarëve të Parlamentit evropian, në vënd të 766 që ka qënë në legjislaturën 2009-2014, dmth 15 vende më pak. Gjithashtu është parashikuar një kufi minimal prej 6 deputetësh; sejcili shtet nuk mund të ketë më shumë se 96 vende. 12 vende duhet të humbasin një vend, Gjermania humbet tre vende.

Tabela e mëposhtme paraqet shpërndarjen e parashikuar të vendeve. Shifrat në kllapa tregojnë diferencën e numrit të deputetëve në raport me legjislaturën 2009-2014.