Plotësimi i kërkesave të studentëve e ka koston 250 milionë euro

Nga Roel Korkuti, botuar në Mapo, 11 dhjetor 2018

Pranimi i 8 kërkesave të studentëve nga qeveria shqiptare përkthehet në një kosto prej të paktën 250 milionë eurosh. Pika 1 e kërkesave është edhe pika kryesore, ku përfshihet edhe përgjysmimi i tarifave si dhe përmirësimi i konvikteve dhe infrastrukturës së mësimdhënies.  Kjo sjelle rritjen e buxhetit të arsimit në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto.

Aktualisht kjo normë fiksohet në rreth 3.1%. Rritja me 1.9% të PBB të buxhetit të arsimit, përkthehet në 250 milionë euro. Këto para, sipas studentëve do të shërbejnë për të financuar përgjysmimin e tarifave dhe përmirësimin e kushteve të konvikteve.

Por, si ndahen këto para? 

Pjesën më të vogël e zënë padiskutim tarifat, ato që duket se u bënë edhe refreni i protestës së studentëve. Me një përllogaritje të përafërt, rezulton se 106 mijë studentët e arsimit të lartë publik paguajnë në vit rreth 54 milion euro. Kështu, përgjysmimi i tarifave përkthehet në 27 milionë euro. Kjo shifër duket se është e përballueshme edhe nga vetë buxheti i shtetit, dhe jo më kot Kryeministri Rama është shprehur i hapur qysh në fillim për ta përmbushur këtë kërkesë. Pjesën e “luanit” ndërkohë e zënë konviktet.

Një përllogaritje, po e përafërt, e kostos së rikonstruksionit të tyre, bazuar në vlerën e rikonstruksioneve të mëparshme dhe aktuale, sinjalizon 60-80 milionë euro kosto, vetëm për Tiranën. Duke përfshirë këtu edhe konviktet e rretheve, kjo shifër ngjitet në rreth 100 milionë euro. Pjesa e mbetur ndërkohë, nga shifra që studentët kërkojnë, prej 120 milionë eurosh, veçse do të shërbejë për të financuar kërkesat e tjera, si përmirësimi i infrastrukturës, godinave të universiteteve, bibliotekave materialeve, laboratorëve, librave, do të mund të shkojë shumë mirë për përmirësimin e cilësisë së arsimit të lartë në tërësi, si dhe kërkimin shkencor.

Në kushtet aktuale, do të ishte a pamundur të mendohej se këto para mund të dalin nga buxheti i shtetit, pasi jo vetëm që këto para nuk gjenden, por tashmë që buxheti ka kaluar, do të kërkonte një zhbërje totale të tij, për të mund të financuar kërkesat.

Por, nga ana tjetër, mekanizmat për financimin e këtyre kërkesave, jo-direkt nga buxheti i shtetit, sidomos atyre që i referohen infrastrukturës së konvikteve dhe godinave, janë. Kërkesa e studentëve për një buxhet për arsimin në 5% të PBB është mëse legjitime duke pasur parasysh standardin europian, që fiksohet në 6%.

Nga ana tjetër, llogaritë tregojnë se, realizimi i kësaj kërkese, nuk është aspak i pamundur; mekanizma ka.   E vetmja kërkesë e pamundur duket të jetë ajo, që paratë të mundësohen nga buxheti i shtetit.