Banka Botërore jep alarmin për rreziqet që vijnë nga Partneriteti Publik Privat

Sipas Monitor, 22 janar 2016

Ka një numër të mundshëm rreziqesh që lidhen me Partneritetin Publik Privat shprehet Banka Botërore në një studim të posaçëm për këtë mënyrë të re bashkëpunimi mes autoriteteve publike dhe atyre private. Vlerësimet gjenden në linkun (http://www.worldbank.org/public-private-partnership/overview/ppp-objectives).

Përkufizimi i Partneritetit Publik-Privat (PPP ose 3p ose P3) sipas përkufizimit të Wikipedia, është një shërbim që është financuar dhe operuar përmes partneritetit të qeverisë dhe një ose më shumë kompanive të sektorit privat.

Ndërsa, kontrata koncesionare është një marrëveshje i transferimit te të drejtave tokës ose pronës nga qeveria, tek një autoritet lokal, korporatë, individ apo subjekt tjetër juridik. Shërbimet publike të tilla si furnizimi me ujë mund të operohen si një koncesion. Në rastin e një koncesioni të shërbimeve publike, një kompani private hyn në një marrëveshje me qeverinë që të ketë të drejtën ekskluzive për të operuar, mirëmbajtur dhe të kryejë investime në një shërbimeve publike (të tilla si një privatizimi të ujit) për një numër të caktuar vitesh.

Zhvillimi i ofertave të vazhdueshme për projektet PPP ka të ngjarë të jetë më shpenzime të mëdha për proceset tradicionale të prokurimit, vlerëson Banka Botërore. Qeveritë deomos për këtë arsye duhet të përcaktojë nëse kostot e përfshira në këto investime janë të justifikuara. Banka Botërore cilëson se njësitë e zbatimit të PPP në mbarë botën kanë zhvilluar metoda për të analizuar këto kosto.

Duke pasur parasysh natyrën afatgjatë të këtyre projekteve dhe të kompleksitetit të lidhur me ta, është e vështirë për të identifikuar të gjitha të papriturat e mundshme të projektit që mund të lindin ne vijim dhe nuk ishin parashikuar në kontratën fillestare. Është gjithashtu e mundur që disa nga projektet mund të dështojnë ose mund të përfundojë para afatit të parashikuar të projektit, për një numër arsyesh, duke përfshirë ndryshime në politikën e qeverisë, dështimi nga operatori privat ose të qeverisë për të kryer detyrimet e tyre për shkak rrethanave të jashtme të tilla si forca madhore. Ndërsa disa nga këto çështje do të mund të adresohet në marrëveshjen PPP, ka të ngjarë që disa prej tyre do të duhet të menaxhohen gjatë rrjedhës së projektit.

Firma private (dhe huadhënësit e tyre) në koncesionin PPP duhet të jenë të kujdesshëm në lidhje me pranimin e rreziqeve të mëdha jashtë kontrollit të tyre, të tilla si rreziqet e kursit të këmbimit / rrezikun e aseteve ekzistuese. Nëse këto rreziqe ndodhin atëherë çmimet e shërbimeve që ofrojnë do të rriten. Firmat private gjithashtu do të duan të dinë se rregullat e lojës do të respektohen nga qeveria për sa i përket rritjes së tarifave.

Në këto lloj koncesionesh, sektori privat do të bëjë për atë që është paguar dhe jo më shumë se kaq. Prandaj Banka Botërore sugjeron ndaj qeverive që të pranojnë kërkesat e performancës, të cilat duhet të përcaktohen qartë në kontratë.

Pavarësisht se koncesioni e ofron shërbimin, qytetarët do të vazhdojnë të kërkojnë llogari qeverisë për cilësinë e shërbimeve komunale. Qeveria gjithashtu do të duhet të mbahet ekspertizë të mjaftueshme, nëse agjencia zbatuese ose organi rregullator, të jetë në gjendje për të kuptuar marrëveshjet PPP, për të kryer detyrimet e veta sipas marrëveshjes PPP dhe për të monitoruar performancën e sektorit privat.

Sektori privat ka të ngjarë që të ketë më shumë ekspertizë dhe pas një kohe të shkurtër kanë një avantazh në të dhënat që kanë të bëjnë me projektin. Një kuadër i qartë ligjor dhe rregullator është vendimtar për arritjen e një zgjidhje të qëndrueshme, sugjeron BB.

Kriza financiare e vitit 2008 e në vazhdim ka sjellë interes në koncesionet me Partneritet Publik Privat (PPP) në vendet zhvilluara dhe në ato zhvillim. Duke u përballur me kufizimet në burimet publike dhe hapësirat fiskale, duke njohur rëndësinë e investimeve në infrastrukturë për të ndihmuar ekonomitë e tyre të rriten, qeveritë janë duke e kthyer gjithnjë e më shumë në sektorin privat si një burim alternativ të financimit shtesë për të përmbushur boshllëkun e financimit.

Eksplorimi PPP shihet si një mënyrë për futjen e teknologjisë së sektorit privat dhe risi në ofrimin e shërbimeve më të mira publike përmes përmirësimit të efikasitetit operativ.

Nga viti 1990 deri në vitin 2009 rreth 1400 marrëveshje PPP u nënshkruan në Bashkimin Evropian, që përfaqëson një vlerë kapitale prej rreth 260 miliardë euro. Që nga fillimi i krizës financiare në vitin 2008, vlerësimet sugjerojnë se numri i marrëveshjeve PPP ka rënë më shumë se 40 për qind.