Blushi: Në kujtim të Charlie Hebdo!

Nga Ben Blushi, 7 janar 2015

Pas linçimit të gazetës Charlie Hebdo një gjë është e sigurt: nesër Evropa nuk do jetë me ajo që ishte dje.

Në një ditë si kjo, kur e fundmja dhe më e pumundura gjë që mund të kesh është shpresa, unë besoj se maskat mesjetare që masakruan Charlie Hebdo, duke dashur të vrasin frymëzimin, pasionin për të ndryshmen dhe shpirtin e lire e antikonformist, në të vërtetë na kanë dhënë shpresë. Shpresoj që ato e kanë zgjuar Evropën nga gjumi. Të paktën kështu besoj. Ose kështu do doja të besoja.

Si dikush që ka punuar në një gazetë, unë mund të imagjinoj çdo të thotë tëjesh duke shkruar dhe njënjeri me kallashnikov të të vijë tek koka dhe të të hedhë trutë në erë sepse beson që ajo që ti po shkruan rrezikon civilizimin dhe identitetin e tij.

Me siguri maskat kanë ndjerë një ethe triumfi duke kaluar nga një trup në tjetrin, nga një kokë e shpuar në tjetrën, ndërsa ata që po vriteshin, të hutuar dhe pastaj të poshtëruar nga pamundësia për t’u mbrojtur kanë ikur pa patur kohë të mendonin.

Por ne na takon të mendojmë edhe për ta.

Sot është dita e gabuar për të thënë të vërtetën e hidhur sepse zakoni e do që në funeral nuk thuhet e vërteta për të humburin dhe aq më pak për viktimën. Por nuk mund të mos them diçka për sa kohë që besoj se Evropa është deri diku përgjegjëse për vrasjen e Charlie Hebdo për shkak të apatisë, lodhjes, përgjumjes dhe humbjes së busullës në një botë e cila është bërë kaq e pasigurt dhe e rrezikshme edhe për këto arsye.

Për ne që jetojmë në cep të kontinentit duket tejet dramatizuese dhe e shtirur të qajmë më shumë se ç’duhet për fatet e Evropës, ndërkohë që kushdo do kishte të drejtë të më thoshte: ça thua, ne kemi hallet tona dhe ato s’janë pak. Por kujtdo që në mënyrë legjitime mund të ma bëjë këtë pyetje dua t’i them: a mund ta imagjinosh se çfarë hallesh do kemi sikur Evropa të masakrohet, të vritet dhe të zhduket, njëlloj si Charlie Hebdo?

Çfarë ndodh me një varkë në mes të detit kur sheh se bregu drejt të cilit ka 100 vjet që udhëton sapo shfaqet, zhduket dhe humb në fund të ujit? Ja kjo do të ndodhte me ne, nëse bregu ikën, zhbëhet dhe fundoset. Natyrisht ne s’mund të bëjmë më shumë ose ndoshta s’mund të bëjmë asgjë sepse në një funeral të mbushur me ulërima, ankimet e vogla nuk dëgjohen.

Megjithatë ne që jemi sot në varkë dhe prej aty shohim se si bregu lëviz, tronditet dhe nga tronditja mund të zhduket, kemi të drejtë të kemi frikë dhe të pyesim: Çfarë ka që nuk funksionon me civilizimin tonë? Po me demokracinë tone tregtare? Pse nuk e duan? Pse duan ta fundosin? Pse duan ta vrasin apo ta ndryshojnë deri aty ku mos të jetë më ajo që ishte? Kush janë ata që duan ta shfarosin?

Ajo që mendoj është edhe më e rëndë: Ata jemi ne.

Maskat islamike që vranë Charlie Hedbon me siguri janë fëmijë emigrantësh të lindur në Evropë, ashtu siç janë shumica e ithtarëve të ISIS në Siri, ashtu si xhihadisti Xhon që në pesë muaj ka prerë pesë koka gazetarësh duke i shpallur vrasjet e veta si kronika bujqësore me një anglishte të kulluar londineze. Kjo do të thotë se ata që e përbuzin dhe e rrezikojnë civilizimin që kemi, kanë lindur këtu. Ata janë ne. Ata janë evropiane që nuk e duan Evropën.

Edhe maskat e Charlie Hebdo janë francezë. Ata nuk kanë ardhur nga Siria, as nga Iraku as nga shkretëtira. Ata kanë lindur në Francë, kanë mësuar gjuhën në shkolla franceze kanë shijuar lirinë dhe të drejtën e punës njëlloj si francezët e tjerë.

Nga dolën ata pra?

Besoj se e di nga dolën. Nga depresioni, nga papunësia, nga korrupsioni, nga ngathtësia, nga mungesa e ideve, nga cektësia e liderëve, nga ngutja për nënshtrim financiar, nga arroganca injoruese e Evropës së veriut ndaj Evropës së jugut, nga nevoja që një pjesë e kontinentit ka për të dominur pjesën tjetër, nga eksperimentet e pafundme fiskale, nga polarizimi, nga pabarazia, nga kurrnacëria, nga austeriteti i stërzgjatur, i padobishëm dhe kërcënues që po e shndërron në treg atë që dikur ishte krijuar për të qenë një shtëpi.

Dallimet kulturore në Evropë sot janë kthyer në dallime pasurie. Unë jam i pasur, ti je i varfër. Prandaj duhet të bindesh. Suvaja e solidaritetit ka plasur duke lënë shumë të çara përmes të cilave hyjnë maskat e Charlie Hebdos. Kjo është e vërteta. Evropa po ushqen ata që nuk e duan duke u hequr bukën atyre që e duan. Dikur ajo krijonte kundërshtarët e vet dhe kjo ishte demokraci. Sot ajo po krijon armiqtë e vet dhe kjo është barbari. Me naivitet mund të thoshte kushdo. Me mediokritet do të ishte më e vërtetë të thuhej.

Nga ana tjetër do të ishte e gabuar, e cekët dhe justifikuese të thuash se islami është në një fazë revolucionare, anarshiste, marksiste dhe prandaj reagon dhunshëm duke vrarë Charlie Hebdon. Unë them se jo. Ose, nëse pajtohem pjesërisht, them se kjo është e vërtetë vetëm pjesërisht.

Islami që masakroi Charlie Hebdon mund të ketë gene arabe, por ai është rritur në Evropë. Ai është islam evropian. Aty ka mësuar të flasë, të lexojë, të punojë dhe të reagojë. Ai i ngjan kërpudhës. A do të kishte kërpudha nëse pemët nuk do të bënin hije?

Islami që vrau Charli Hebdo nuk është vetëm mall importi. Ai është hibrid sa ç’është edhe klon. Ai jeton në Evropë dhe ushqimi i tij i përditshëm është papunësia, mjerimi, pabarazia dhe mungesa e shpresës. Disa evropianë me rracë dhe identitet të ndryshëm reagojnë duke vrarë gazetarët, ndërsa disa të tjerë reagojnë si grekët duke vrarë partitë e tyre tradicionale. Siç po ndodh.

Në një kuptim të gjithë antievropianët evropianë po reagojnë kundër të njëjtit shkak, me mjete të ndryshme, por me pasoja të ngjashme. Nëse një i papunë, një i mjerë dhe i pashpresë në Greqi do të ishte kishte gene të tjera kulturore edhe ai do të ishte kthyer në maskë islamike si streha më e sigurt për të mbrojtur veten. Grekët kanë zgjedhur të zgjedhin një parti antievropiane dhe unë nëse do isha grek do të kisha bërë si shumica e tyre sepse nuk do gjeja rrugë tjetër për të kthyer në shtëpi atë që po kthehet në treg. Natyrisht nuk do kisha vrarë njeri, por do kisha votuar për të vrarë një sistem. Ndoshta paskëtaj, mendojnë grekët, vjen shpresa siç vjen një shpëtim nga një mbytje.

Ndoshta, them dhe unë, i prirur të besoj se kujtimi i dhimbshëm i Charlie Hebdos na jep shpresë sepse maskat që e vranë kanë një veti që fytyrat nuk e kanë: ato duhet t’i zhveshësh para se t’i njohësh. Dhe Evropa ndoshta do të zgjohet për t’i njohur. Shpresoj shumë.

Në kujtim të Charlie Hebdo dhe të gjitha kujtimeve të ngjashme që nuk dua t’i kem.