ILO: Rritja e pagave globale në stanjacion, nën nivelet e para krizës

ILO: Raporti Global i Pagave 2014/15, 5 dhjetor 2014

Raporti Global i Pagave 2014/15 analizon trendet në pagat reale në botë, duke dhënë një pamje unike të tendencave të pagave dhe fuqinë relative blerëse, në nivel global dhe rajonial.

Rritja e pagave në të gjithë botën u ngadalësua vitin e kaluar nga 2,2 për qind në vitin 2012 në 2 për qind në 2013; ajo është ende larg për të arritur normat e para krizës, që ishin rreth 3 për qind, sipas Raportit Global të ILO mbi pagat 2014/15. Pjesa më e madhe e kësaj rritjeje modeste në paga globale u nxit pothuajse tërësisht nga ekonomitë në zhvillim të G20, ku pagat u rrit 6,7 për qind në 2012 dhe 5,9 për qind në 2013. Në të kundërt, në ekonomitë e zhvilluara, rritja mesatare globale pagave është luhatur rreth 1 për qind në vit që nga 2006 para se të ngadalësoheshin në 2012 dhe 2013 respektivisht 0,1 dhe deri vetëm 0,2 për qind.

“Gjatë dy viteve të fundit, rritja e pagave ka ndjekur një kurbë gati të sheshtë në ekonomitë e zhvilluara, deri në një rënie në disa prej tyre,” tha Sandra Polaski, Zëvendës Drejtor i Përgjithshëm i ILO-s për politikën. “E gjithë kjo ka peshuar mbi performancën e përgjithshme ekonomike, duke çuar në një ngritje të ngadaltë ekonomike në shumicën e këtyre ekonomive dhe një rritje të rrezikut të deflacionit në zonën e euros.” – vazhdon ajo.

Kristen Sobeck, një ekonomist në ILO dhe një nga autorët e raportit, ka thënë: “Gjatë dekadës së fundit, ka pasur një konvergjencë të ngadaltë të pagave mesatare në vendet në zhvillim me ato të ekonomive të zhvilluara, por pagat në ekonomitë e zhvilluara janë mesatarisht tre herë më të larta se në kategorinë e ekonomive emergjente dhe atyre në zhvillim. “

Në ekonomitë në zhvillim, raporti nxjerr në pah dallime të mëdha midis rajoneve. Për shembull, në 2013, pagat u rritën me 6 për qind në Azi dhe 5,8 për qind në Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore, por vetëm 0,8 për qind në Amerikën Latine dhe Karaibe. Në Lindjen e Mesme, pagat duket se janë rritur me 3.9 për qind por vetëm 0,9 për qind në Afrikë, megjithatë, të dhënat për këto rajone mbetet i paplotë.

Rritja e produktivitetit lë pas rritjen e pagave

Produktiviteti i punës – vlera e mallrave dhe shërbimeve të prodhuara për person të punësuar – vazhdon të lë pas rritjen e pagave në ekonomitë e zhvilluara, përfshirë vitet e fundit. Kjo është vazhdimi i një trendi afatgjatë që ishte zhdukur gjatë krizës financiare të vitit 2008 dhe 2009.

Rritja hendekut midis pagave dhe produktivitetit shprehet në një rënie në pjesën e shpërblimit të punës në PBB-së, ndërsa një pjesë në rritje shkon në kapital, veçanërisht në ekonomitë e zhvilluara. Ky trend do të thotë se punëtorët dhe familjet e tyre do të marrin vetëm një pjesë të vogël të rritjes ekonomike ndërsa pronarët e kapitalit do të përfitojnë më shumë.

Origjinat e rritjes së pabarazive

Raporti gjithashtu përfshin një analizë të detajuar të tendencave të fundit në fushën e pabarazisë së të ardhurave familjare dhe rolin e luajtur prej pagave.

Pagat janë një burim kryesor i të ardhurave për familjet në të gjitha vendet, të zhvilluara, emergjente dhe në zhvillim, por ato janë veçanërisht për klasën e mesme, ndërsa 10 për qind në krye të shkallës dhe 10 për qind në fund të shkallës së pagave në mënyrë të konsiderueshme të mbështeten në burime të tjera të të ardhurave.

Në ekonomitë e zhvilluara, pagat shpesh përfaqësojnë 70 deri në 80 për qind e të ardhurave familjare në familjet që kanë në moshë pune të paktën një anëtar. Në ekonomitë emergjente dhe ato në zhvillim, ku vetëpunësimi është më shumë i zakonshëm, kontributi i pagave të ardhurat familjare është shpesh më i ulët: kjo varion nga 50 deri 60 për qind në Meksikë, Federata Ruse, Argjentina, Brazil dhe Kili në rreth 40 për qind në Peru dhe në 30 për qind në Vietnam.

“Në shumë vende, pabarazitë fillojnë në tregun e punës dhe në veçanti me shpërndarjen e pagave dhe punësimit”, thotë Rosalia Vazquez-Alvarez, specialiste e pagave të ILO-s, gjithashtu autore e raportit.

Tendencat aktuale të pabarazisë janë të përziera, por në shumicën e vendeve ku pabarazia është thelluar kohët e fundit, si Shtetet e Bashkuara apo Spanja, evoluimi i pagave dhe punësimit ka qënë një nga forcat dominuese. Atje ku pabarazitë janë ulur, si në Brazil, Argjentinë dhe Federatës Ruse, paga dhe rritja e punësimit gjithashtu ka luajtur një rol kryesor në reduktimin e pabarazisë.

Raporti tregon se gratë, emigrantët dhe punëtorët e ekonomisë informale janë penalizuar në aspektin e pagave dhe kjo mund të shpjegohet me anë të karakteristikave të vrojtuara si arsimi apo përvoja që normalisht duhet të arsyetonin dallimet e pagave midis individëve. Këto diferenca të pagave në mes të kategorive të ndryshme të punonjësve të kontribuojë gjithashtu në pabarazitë në përgjithësi.

Sfida politike

“Duhet të atakohet stanjacioni i pagave, si në interes të drejtësisë dhe ashtu dhe të rritjes ekonomike”, tha Sandra Polaski, “Dhe për shkak se, në përgjithësi, pabarazitë janë ushqyer në mënyrë të konsiderueshme nga ana e pabarazive në fushën e pagave, ne kemi nevojë për politika të tregut të punës që synojnë korrigjimin e tyre. “

 “Ashtu si mekanizmat e rishpërndarjes fiskale, përfshirë politikat e taksave dhe mbrojtjes sociale janë gjithashtu pjesë e zgjidhjes,” shton ajo, “vetëm ata mund të mbajnë plotësisht barrën e reduktimit të pabarazive. Një strategji e përgjithshme për të reduktuar pabarazitë duhet të përfshijë politikat e pagave minimale, forcimin e marrëveshjeve kolektive, eliminimin e diskriminimit të grupeve të rrezikuara dhe politikat progresive të taksave dhe sistemet adekuate të mbrojtjes sociale”-vazhdon ajo.

“Një mbështetje më e mirë për kompanitë në ekonominë reale, sidomos ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, është gjithashtu e nevojshme për t’u mundësuar atyre që të rriten dhe të krijojnë vende pune. Shumë vende mund të bëjnë më shumë për të dhënë kredi më të arritshme dhe të inkurajojnë bizneset e reja, “thotë ajo. Sipas raportit, duhet gjithashtu do të koordinohen strategjitë në nivel ndërkombëtar. Ndërsa shumë vende janë duke u përpjekur për të rritur eksportet e tyre duke rritur pagat ose reduktuar përfitimet, pasojat mund të marrë formën e një tkurrje të ashpër në prodhimin dhe tregtinë.