Fjalët kritike të Papës për BE-në

Sipas Financial Times, shqipëroi Shtetiweb, 27 nëntor 2014

Papa Françesko tha disa fjalë kritike për europianët, veçanërisht për të pasurit dhe të fuqishmit, në fjalimin e tij të martën, në Parlamentin Europian. Çka ishte e re, dhe çfarë mund të ishte thënë nga shumë prej paraardhësit e tij, duke shkuar prapa të paktën te Pius IX, papa i famshëm reaksionar që mbretëroi nga 1846-1878?

Paralajmërimi i Françeskos se një Europë “jo më e hapur në dimensionin transhendent të jetës” është një Europë “e cila rrezikon të humbasë shpirtin e vet” goditi një shënjë të njohur. Që nga 1789 Revolucioni francez dhe industrializimi masiv e kthyen shumicën e Europës në një shoqëri gjithnjë e më shumë laike dhe madje jo të krishterë, papët janë ankuar për trendet ekonomike, intelektuale, sociale dhe politike në Europë.

Gjon Pali II dhe Benedikti XVI, paraardhësit e Françeskos, ndonjëherë tingëllonin sikur ata e konsideronin Europën si kontinentin më të pabesë në tokë. Mbi të gjitha, fjalimi i Françeskos ishte më pak pesimist në ton se ato të thëna nga paraardhësit e tij polakë dhe gjerman të lindur.

Françesko gjithashtu dënoi “mënyrën e jetesës mjaft egoiste” në Europë, të shënuar nga “një pasuri që nuk është më e qëndrueshme” dhe indiferencë ndaj anëtarëve më të varfër të shoqërisë. Edhe një herë, ai ishte duke i bërë jehonë papëve të mëparshëm duke u ankuar për individualizmin egoist dhe adhurimin e materializmit në shoqërinë Europiane – dhe në kulturën perëndimore më gjerësisht. Ai është gjithashtu, si paraardhësit e tij, thellësisht skeptik rreth kapitalizmit si një parim organizues për jetën moderne ekonomike.

Por Françesko ndryshon nga papët e mëparshëm duke vënë theks të veçantë në nevojën për ndihmë aktive për të varfërit dhe të pazotët e botës. Tema të tilla si mëshira, bamirësia, falja dhe përulësia luajnë një rol më të rëndësishëm në këndvështrimin e tij botëror sesa te paraardhësit e tij.

Françesko i tha Parlamentit Europian se “idetë e mëdha të cilat dikur frymëzuan Europën” – unë supozoj se ai nënkuptonte paqe, unitet, demokraci, drejtësi të barabartë për të gjithë – duket se kanë humbur tërheqjen e tyre dhe janë zëvendësuar nga “teknikalitetet burokratike të institucioneve të Europës “.

Kjo ishte një pikë interesante që unë nuk mendoj se Gjon Pali II ose Benedikti XVI do ta kishin bërë me forcë të tillë. Një arsye është me siguri që Françesko di gjithçka për, jetën jo të mirë, burokracitë e reformës-rezistente. Ai ka një të drejtë nën hundën e tij në formën e Kurisë Romake.

Më falni për sakrilegjin, por Françesko është duke lëvizur qiellin dhe tokën për të ndryshuar zakonet e vjetra shekullore të inercisë në Kuria, zakone që i kanë bërë dëm të madh imazhit të kishës katolike në botë si skandaleve financiare dhe abuzimit seksual të fëmijëve që janë grumbulluar.

Është interesant se ai mendon se institucioneve te BE-së ju duhet një shkundje e mirë, në mënyrë për të rifituar besimin e popullit.

Së fundi, fjalimi i Françeskos do të mbahet mend për gjuhën e fuqishme që ai përdori për të dënuar vdekjen e mijëra emigrantëve të dëshpëruar duke u përpjekur për të kaluar Mesdheun nga Afrika veriore në Europë. “Ne nuk mund ta lejojmë Mesdheun të bëhet një varrezë e madhe,” tha ai.

Mbrojtja e të drejtave të njeriut ka filluar të shfaqet gjithmonë e më shumë në prononcimet publike të papëve modern, veçanërisht Gjon Pali II, i cili foli me shumë forcë për represionin komunist. Ka diçka në mënyrën sesi Françesko flet për çështjet e të drejtave të njeriut, që tingëllon aq i freskët dhe sfidues sa fjalët e Gjon Palit në fund të viteve 1970 dhe 1980.

Pyes veten në qoftë se shpjegimi mund të qëndroj në jetën e mëparshme të Françeskos në vendin e tij të lindjes Argjentinë, ku ai ka pasë përvojën personale të diktaturës ushtarake që mbajti pushtetin në fund të viteve 1970 dhe fillim të viteve 1980.

Sido që të jetë, fjalimet e Françeskos japin një ndjenjë të fortë të një pape që di se si të përziej një shkallë të madhe të ortodoksisë Katolike për botën moderne me një sasi të shëndetshme të të menduarit inovativ.